Deel drie van deze serie gaat over hoe volgens de nieuwe wetgeving de Duitse idee van "veilige herkomstlanden" is aangescherpt. Dit besluit stond onder scherpe kritiek van maatschappelijke organisaties.
De nieuwe situatie
Er is een lijst met herkomstlanden die door Duitsland als 'veilig' zijn beoordeeld. De landen die recent zijn toegevoegd zijn voornamelijk landen waar veel mensen vandaan komen die in Duitsland om asiel vragen. Sinds de toevoeging van Albanië, Kosovo en Montenegro bestaat de lijst uit acht landen. Volgens Duits recht is er het vermoeden dat asielzoekers uit 'veilige' landen niet vervolgd worden in het land van herkomst. Hun asielaanvraag wordt aantoonbaar ongefundeerd beschouwd, tenzij de persoon in kwestie kan bewijzen dat hij of zij inderdaad voor vervolging is gevlucht. Dan zou diegene nog steeds te maken hebben met verkorte termijnen om in beroep te gaan. Een andere nieuwe regeling is dat mensen uit 'veilige' landen permanent in de eerste opvang moeten blijven en niet mogen werken.
Volgens de Bondsregering worden aanvragen van mensen uit 'veilige' herkomstlanden in een versnelde procedure verwerkt, omdat het er naar uitziet dat de voorwaarden om een aanvraag te honoreren, vluchtelingenbescherming of subsidiaire bescherming alleen in apart gezette gevallen worden gevonden.
Vanuit een mensenrechtelijk perspectief
Vanuit het perspectief van fundamentele rechten en mensenrechten zijn verschillende regelingen problematisch:
- Deskundigen twijfelen of de aangewezen landen inderdaad 'veilig' zijn. Onderzoeken tonen aan dat minderheden, zoals de Roma in Kosovo geen toegang krijgen tot gezondheidszorg, de arbeidsmarkt sanitaire voorzieningen en onderwijs. Kinderen mogen in veel gevallen niet naar school. En behalve dat minderheden fundamentele sociaal, economische en culturele rechten ontnomen worden, worden ze ook bedreigd met gewelddadige aanvallen. Al met al kan dit kan bij elkaar worden opgeteld tot een mate dat onder relevante vluchtelingenverdragen en wegeving als vervolging moet worden beschouwd.
- Asielzoekers hebben het recht op toegang tot effectieve asielprocedures, zoals deze zijn opgesteld onder bijvoorbeeld artikel 13 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dit betekent dat er van nationale overheden geëist wordt om iedere asielprocedure onafhankelijk en zorgvuldig te beoordelen. Is de wettelijke vermoeden hieraan conform?
- Ieder menselijk wezen heeft het recht op bescherming tegen discriminatie: Het beginsel van non-discriminatie is een fundamenteel beginsel dat de Duitse Grondwet in Artikel 3.3 regelt. Omwille van menselijke waardigheid wil het dezelfde vrijheid voor ieder mens garanderen. De speciale regelgeving voor asielzoekers uit 'veilige' herkomstlanden verwijst alleen naar de kenmerken van herkomst die aan hen worden toegerekend en op deze wijze vormen zijn een schending van het principe van non-discriminatie.