Democracy & Justice

De vrijheid van NGO's - waarom we onze beschermers moeten beschermen

NGO's zijn net zo essentieel voor onze democratieën als de vrije pers of onafhankelijke rechtbanken, maar sommige overheden willen deze waakhonden het zwijgen opleggen. Om onze fundamentele vrijheden te beschermen moeten we voor NGO's vechten.

by Israel Butler
NGO staat voor non-gouvernementele organisatie. Normaal gesproken refereert de term NGO naar een organisatie die onafhankelijk van de overheid of het bedrijfsleven werkt voor het algemeen belang. Soms worden andere termen gebruikt om naar NGO's te refereren, zoals 'non-profit' of 'not-for-profit' of 'maatschappelijke organisaties.'

Helaas maken overheden het steeds moeilijker voor NGO's om hun belangrijke werk te kunnen blijven uitvoeren. Overheden richten zich vaak op NGO's die zich inzetten voor het milieu, emancipatie, LGBTI personen, migranten, anti-corruptie maatregelen, minderheden, burgervrijheden, democratische waarden of de rechtsstaat. In veel landen vallen politici en de media NGO's aan of proberen ze NGO's in diskrediet te brengen zodat publieke steun afneemt, hetgeen is gebeurd in Bulgarije, Kroatië, Roemenië en Italië. Sommige overheden, zoals in Hongarijë of Polen, zijn verder gegaan dan laster campagnes en hebben stappen ondernomen om het moeilijker voor NGO's te maken om donaties of subsidies te ontvangen. Andere overheden, zoals die van Kroatië en Spanje, hebben het leven van NGO's lastiger gemaakt door ze te overladen met tijdrovende bureaucratie, wat ten koste gaat van hun tijd en middelen om belangrijk werk te doen.

Waarom is het belangrijk voor Liberties om hieraan te blijven werken?

Om een democratie goed te laten werken is het niet genoeg om simpelweg iedere vijf jaar nieuwe vertegenwoordigers te kiezen. Het publiek moet iedere dag met hun vertegenwoordigers kunnen communiceren. Zo zorgen we ervoor dat overheden niet de wet breken of hun macht misbruiken, want het is niet genoeg dat de regels alleen op papier bestaan. De rechtbanken moeten klaar zijn om zaken over machtsmisbruik te berechten en het publiek moet geïnformeerd zijn over hoe hun leiders publieke gelden en macht gebruiken. Dit zijn belangrijke taken van NGO's. Ten eerste leggen NGO's aan burgers uit wat er in de wereld gebeurt zodat ze goed geïnformeerde keuzes kunnen maken. Daarnaast zijn NGO's kanalen waardoor burgers kunnen communiceren met de overheid, doordat ze de mening van het volk vertegenwoordigen, of burgers samenbrengen om te protesteren of een petitie te tekenen. Ten derde houden NGO's toezicht op hoe de overheid haar autoriteit gebruikt en slepen ze vaak overheden voor de rechtbank wanneer ze de wet hebben gebroken. NGO's, net als de vrije pers en onafhankelijke rechtbanken, spelen een grote rol in het ervoor zorgen dat macht en middelen voor het algemeen belang worden gebruikt.

Cage

Omdat NGO's zo'n belangrijke rol spelen in het beschermen van rechten en democratische waarden, worden ze beschermd door een aantal artikelen in juridisch bindende mensenrechtenverdragen, waar alle EU overheden deel van uit maken. Bijvoorbeeld het recht op vrijheid van vereniging en vergadering en vrijheid van meningsuiting en informatie. Deze rechten kunnen worden gevonden in het EU Handvest van de Grondrechten, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en verschillende VN mensenrechtenverdragen.

Waar werkt Liberties naartoe?

De EU doet veel om NGO's buiten haar grenzen te beschermen door middel van financiering, training en politieke druk. Maar binnen de EU is een ander verhaal. De EU geeft wel wat financiële hulp aan NGI's maar meestal is dat voor specifieke projecten, zoals een onderzoeksproject, of diensten, zoals juridisch advies of trainingen.

Liberties wil dat de EU de NGO's binnen de unie, die zich inzetten voor rechten, democratie en de rechtsstaat, gaat beschermen en steunen. We vragen de EU daarom om een aantal stappen te nemen. Allereerst zou de EU een nieuw fonds moeten opzetten om NGI's te ondersteunen. Dit fonds zou structurele financiering kunnen bieden, in plaats van financiering op project-basis. Het fonds zou ook NGO's moeten steunen die rechtszaken brengen en toezien en reageren op overheidsmaatregelen die de EU's fundamentele waarden schenden. Daarnaast zou de EU training moeten bieden aan NGO's om ze te helpen bij het informeren van het publiek en het uitbouwen van steun voor rechten, democratie en de rechtsstaat. Ten derde wil Liberties dat de Europese Commissie toezicht gaat houden op beperkingen voor NGO's, publieke verklaringen maakt voor NGO's wanneer ze worden aangevallen en diplomatieke druk uitvoeren om NGO's te beschermen. Als vierde wil Liberties dat de EU minimum standaarden in EU-recht creëert om de vrijheid van NGO's te beschermen.