Eind juni heeft het Human Rights Monitoring Institute (HRMI) zijn bevindingen over de uitvoering van een arrest van het Europees Hof voor de rechten van de mens (EHRM) uit 2011 en van een besluit van de VN-Mensenrechtenraad uit maart dit jaar - in beide gevallen ten aanzien van de zaak Paskas tegen Litouwen - aan de het Litouwse parlement overlegd.
President Rolandas Paksas werd in 2004 afgezet nadat hij zijn eed en de Litouwse grondwet had geschonden. Met een definitieve uitspraak bepaalde het Constitutioneel Hof van Litouwen dat hij zich nooit meer als president of parlementslid kandidaat mocht stellen, of een openbare functie waar een eed voor moet worden afgelegd, mocht vervullen.
Zowel het EHRM als de VN-Mensenrechtenraad waren echter van mening dat een dergelijk algeheel verbod haaks staat op het evenredigheidsbeginsel en daarom een inbreuk is op zijn passief kiesrecht. Ondanks klemmend advies om de rechtsorde te herzien om dit specifieke recht voor een redelijker termijn te ontnemen, heeft Litouwen op dit gebied nog altijd geen stappen ondernomen.
In zijn bevindingen onderstreept het HRMI echter dat noch het EHRM, noch de Mensenrechtenraad de wettigheid van de afzettingsprocedure van Paksas heeft getoetst, diens schuld of onschuld heeft bewezen of de uitspraak van het Constitutioneel Hof heeft verworpen. Dit betekent dat het algehele verbod op verkiesbaarstelling voor een openbaar ambt als strafmaatregel in de grondwet blijft opgenomen. Alleen met een wijziging van de grondwet kan er op een wettige en goede manier gehoor worden gegeven aan het EHRM en de Mensenrechtenraad.