Tech & Rights

Mensenrechtenkwesties in Duitsland

Mensenrechtenschendingen komen overal ter wereld voor maar in de Westerse wereld wordt vaak vergeten dat dat ook in eigen land of in een buurland kan zijn. Een klein overzicht van een aantal mensenrechtenkwesties in Duitsland.

by Adriana Kessler

Vluchtelingen en asielzoekers

Het vluchtelingen- en asielbeleid in Duitsland is een veelbesproken onderwerp. Hoe kan het dat vluchtelingen in veel gevallen pas asiel kunnen aanvragen na hun leven te hebben geriskeerd op een gevaarlijke en illegale tocht? Hoe kan het dat het de autoriteiten in Duitsland meer tijd kost om asielaanvragen te verwerken dan welk ander Europees land ook? Hoe kan het dat gemeenten in Duitsland niet in staat zijn om voldoende onderdak te bieden aan vluchtelingen? Hoe kan het dat vluchtelingen telkens opnieuw ernstig worden mishandeld door de politie of private beveiligers? En hoe kan de toegang tot medische zorg voor vluchtelingen en asielzoekers zo stroef is, dat het bijna heeft geleid tot de dood van een kind?

Gegevensbescherming en vrijheid van informatie

Veel mensen gaan slordig om met hun persoonsgegevens op internet. Zijn zij zich wel bewust van het belang van en de mogelijke gevolgen van deze onzorgvuldigheid voor hun privéleven? Wat heeft het recht op privacy in dit digitale tijdperk eigenlijk voor betekenis? En welke gevolgen heeft dat voor Duitsland? Wie houdt communicatiestromen in Duitsland in de gaten, waarom en in welke mate? Hoeveel surveillance en hoeveel samenwerking tussen geheime diensten is noodzakelijk? Zal de parlementaire onderzoekscommissie van de Bondsdag ten aanzien van de Amerikaanse NSA in staat zijn duidelijkheid te verschaffen over de omvang en achtergrond van de surveillanceactiviteiten in Duitsland van buitenlandse geheime diensten? En is de uitbreiding van de bevoegdheden van de Duitse geheime dienst BND de oplossing?

Racisme en discriminatie

Racisme en discriminatie vormen in Duitsland een ander belangrijk probleem. Hoe kan het dat een extreemrechtse terroristische groep jarenlang moorden heeft kunnen plegen zonder dat de veiligheidsdiensten hier achter kwamen? Als reactie op deze zaak heeft een parlementaire onderzoekscommissie van de Bondsdag een lijst met aanbevelingen gepubliceerd. Dat is een goede start, maar wie gaat ervoor zorgen dat de aanbevelingen daadwerkelijk worden opgevolgd?

En hoe kan het dat een wetenschapper met een Duitse en een Indiase ouder de enige is die in de trein telkens opnieuw door de politie wordt gecontroleerd terwijl hij van en naar zijn werk reist, net als talloze anderen? Hoe kan etnische profilering in Duitsland zoveel voorkomen? Wanneer maakt het land daar op basis van de aanbevelingen van de VN-Commissie inzake de uitbanning van rassendiscriminatie hier een einde aan?

Mensenrechten en de wet

Met al deze vragen in het achterhoofd is het belangrijk om niet te vergeten dat Duitsland zich heeft verplicht de mensenrechten te respecteren en te beschermen. Als deze rechten worden geschonden, kunnen de slachtoffers in Duitsland juridische stappen ondernemen. De Duitse grondrechten en de grondwet spelen hierbij vanzelfsprekend een belangrijke rol. Maar de verplichtingen van Duitsland op het gebied van de mensenrechten reiken verder.

De meeste mensen zijn bekend met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Iedere burger kan bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg (EHRM) een klacht indienen tegen zijn eigen land – mits deze lid is van van de Raad van Europa en het verdrag heeft ondertekend, en nadat alle procedeermogelijkheden in eigen land zijn uitgeprobeerd. Het EHRM heeft veel gezag maar anders dan EU-landen bij een Europese verordening van het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg, kan elke lidstaat van de Raad
van Europa een uitspraak van het EHRM een eigen invulling geven.

De mensenrechtenverdragen van de Verenigde Naties zijn minder bekend, maar daarom niet minder juridisch bindend. Zo zijn er de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (niet bindend), het Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, het Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie, het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen, de Conventie inzake rechten van personen met een handicap, het Verdrag inzake de rechten van het kind en het Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing.

De verdragen zijn juridisch bindend en de wet en grondwet in Duitsland – of ieder ander land dat deze verdragen heeft ondertekend – moeten hieraan worden getoetst. Op het gebied van de mensenrechten moet er nog veel werk worden verzet en zijn er veel verhalen die het verdienen om te worden verteld.

surveillance