Tech & Rights

Gebrek aan transparantie in Belgische vreemdelingendetentiecentra

België wil de capaciteit van zijn detentiecentra voor vreemdelingen uitbreiden. Maatschappelijke organisaties wijzen op het gebrek aan transparantie, toezicht en verantwoordingsplicht en willen dat de centra toegankelijk worden voor hen en de media.

by Belgian League of Human Rights

Terwijl de Belgische staatssecretaris voor Asiel en Migratie (N-VA), Theo Francken, keer op keer zijn voornemen onderstreept om het aantal plaatsen in gesloten centra te vergroten, blijven maatschappelijke organisaties hun bezorgdheid uiten over de detentieomstandigheden en mensenrechten van vreemdelingen in die centra.

Ieder jaar worden in België meer dan 6000 migranten geplaatst in vijf detentiecentra omdat zij geen verblijfsvergunning hebben. Volgens getuigenissen worden hun mensenrechten daar op grote schaal geschonden. In deze afgelegen en moeilijk toegankelijke centra oefenen de autoriteiten willekeurig hun macht uit, ver van maatschappelijk toezicht en controle.

Onvoorwaardelijke toegang

Met de campagne Open Access Now wordt gepleit voor de sluiting van detentiecentra voor buitenlanders. De internationale organisaties achter de campagne eisen daarnaast meer transparantie en verantwoordingsplicht, onder meer door maatschappelijke organisaties en de media onvoorwaardelijke toegang te geven tot detentiecentra en door operationele informatie direct beschikbaar te stellen.

Als steun voor Open Access Now heeft Malin Björk, Zweeds lid van het Europees Parlement, recentelijk het detentiecentrum in Merksplas bezocht. Zij wilde gebruik maken van haar recht als parlementslid om een bezoek te brengen aan gesloten centra, waarvan er in heel Europa steeds meer bijkomen.

De Belgische Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) wees het eerste verzoek van Björk af, haar tweede verzoek voor een bezoek begin maart werd wel goedgekeurd, maar zij mocht geen journalisten met zich meebrengen. Media worden bijna altijd geweerd, ook al zouden deze weigeringen de uitzondering moeten zijn, niet de regel. Een vertegenwoordiger van vreemdelingenzaken was ondubbelzinnig over de reden hierachter: de DVZ gelooft dat journalisten bevooroordeeld zijn over de detentiecentra.

Waakzaamheid

Welbeschouwd zijn de gesloten centra gevangenissen. Als gedetineerde moet je je mensenrechten laten varen. Een treffend voorbeeld hiervan is het gebruik van isoleercellen, een straf uit het juridisch schemergebied dat te boek staat onder de naam ‘aangepaste regeling’. Deze maatregel werd ingesteld om gedetineerden te beschermen.

Aan het eind van haar bezoek riep Malin Björk op om de centra open te stellen voor de media en anderen om de democratische waakzaamheid te versterken. Het netwerk voor de rechten van migranten Migreurop heeft het bezoek van Björk aangegrepen om zijn afkeur uit te spreken over de beleidskeuze van Theo Francken om de capaciteit van detentiecentra te vergroten. Dit zou volgens het netwerk alleen maar leiden tot meer mensenrechtenschendingen.

De Ligue des Droits de l’Homme en CIRÉ (Coördinatie van initiatieven voor vluchtelingen en buitenlanders) vertegenwoordigen België in de Open Access Now campagne en houden onverminderd vast aan hun strijd tegen gesloten centra. Ten aanzien van wat de staat doet – uit het zicht van burgers maar wel in hun naam – is waakzaamheid geboden.