Vierentwintig jaar na de ratificatie van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, voldoet Tsjechië nog altijd niet aan zijn verplichtingen, waaronder het zorg dragen voor een goed werkend toezichts- en klachtenbehandelingsmechanisme ten aanzien van kinderen.
Het meest nijpend is de situatie van kinderen in zorginstellingen. Volgens ngo’s zijn de huidige mechanismen verkeerd opgezet en kunnen de kinderen er zelf geen gebruik van maken.
De ngo’s pleiten voor het versterken van de wettelijke status en de bescherming van kinderen in zorginstellingen, bijvoorbeeld door het aanstellen van een Ombudsman voor kinderen. Peter Guran, lid van het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind, onderstreept dat het oprichten van een gespecialiseerd en onafhankelijk toezichts- en beroepsorgaan voor kinderen een internationale verplichting van Tsjechië is.
Een jurist bij de Tsjechische League of Human Rights legt uit dat als gevolg van het huidige systeem, kinderen in zorginstellingen bijna niet in de gelegenheid worden gesteld om een klacht in te dienen:
‘‘Op het eerste gezicht lijkt het alsof een klachtenbehandelingsmechanisme voor kinderen bestaat. Dat komt door de aanname dat kinderen zich zelf wel zouden wenden tot de relevante autoriteiten. Dit is met name ten aanzien van kinderen in zorginstellingen echter grotendeels een misvatting, dan wel vanwege hun leeftijd, afhankelijkheid van de instelling, of juist vanwege een gebrek aan vertrouwen in de betreffende instelling. Daarnaast is de bescherming van kinderen die een klacht indienen niet verzekerd. Zelfs de instrumenten om problemen mee op te lossen die door het mechanisme worden geboden, zijn tamelijk beperkt. Het bestaande klachtenbehandelingsmechanisme voldoet niet aan belangrijke vereisten, zoals toegankelijkheid, betaalbaarheid en efficiëntie.’
Al 16 jaar geen onderwijsinspectie
Ook ten aanzien van inspecties op scholen is er het nodige mis. Hierover heeft Michal Dord van Seconds After verontrustende details naar buiten gebracht:
‘‘Bij sommige instellingen is de onderwijsinspectie al 16 jaar niet langs geweest. De situatie verschilt nogal per regio, maar de gemiddelde frequentie van de inspectiebezoeken is daadwerkelijk zorgwekkend: meestal om de tien tot 13 jaar. Over 20 procent van de onderwijsinstellingen is nooit een inspectieverslag gepubliceerd. Tegenwoordig zijn de inspecties veelaal formeel van aard en niet gericht op de rechten van kinderen. Bovenden zijn de directeuren van andere onderwijsinstellingen die verwikkeld zijn in belangenconflicten, bij de inspecties aanwezig.’’
Het Tsjechisch Ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport heeft ondanks uitnodigingen geen vertegenwoordiger gestuurd naar de constructieve discussies over het toezicht op de rechten van kinderen en de noodzaak tot het aanstellen van een ombudsman voor kinderen.
‘‘Tot nu toe lijkt de onwilligheid van het Ministerie van Onderwijs om bij te dragen aan een oplossing een van de belangrijkste obstakels bij het verbeteren van de situatie’’, concludeert Kamila Holoubkova van de Czech League of Human Rights.