Leidende mensenrechten- en consumentenorganisaties hebben een brief uitgegeven om de Verenigde Staten en de EU op het hart te drukken om het grondrecht op privacy te beschermen.
De EU-Commissaris voor Justitie, Consumentenrechten en Gendergelijkheid Věra Jourová reisde onlangs naar Washington DC om de mogelijkheden te bespreken voor het vervangen van het ongeldig verklaarde Safe Harbor-verdrag over gegevensoverdracht. Naast de onderhandelingen met Amerikaanse functionarissen – in het bijzonder met Penny Pritzker, de minister van Handel – nam Jourová op 13 november 2015 tijd voor een ontmoeting met Amerikaanse burgerrechtenorganisaties.
Bescherming moet blijven
Bij die gelegenheid waarschuwden de organisaties dat, zonder betekenisvolle veranderingen in binnenlandse wetgeving en internationale verplichtingen van de Verenigde Staten, een Safe Harbor 2.0 bijna zeker zou mislukken. De NGO’s kwamen met 13 voorstellen voor de EU en de Verenigde Staten (zes voor de EU, zes voor de Verenigde Staten en één voor hen beide) die na de uitspraak van het Hof van Justitie nodig zijn.
Het document beargumenteerde dat het erg belangrijk is om de General Data Protection Regulation-hervorming (GDPR) tegen het einde van 2015 af te ronden en dat de EU het niveau van privacy- en gegevensbescherming moet houden of ophogen. De EU zou de mening van Artikel 29 Working Party moeten volgen en garanderen dat “er geen deel van de GDPR de bescherming vermindert of de rechten van personen binnen de EU verkleint” en dat “harmonisatie van een hoog niveau van bescherming het doel blijft.” Ondertussen ondersteunt het EPIC de Europese insteek dat “het doel van het beschermen van persoonlijke gegevens bereikt dient te worden zonder het beperken van innovatie.”
Beroep op de rechter voor iedereen
Onder de andere eisen hebben de leiders van de NGO’s opgeroepen tot een compleet privacy-raamwerk in de Verenigde Staten met daarin de oprichting van een onafhankelijk privacy-agentschap en de modernisering van de Privacy Act uit 1974 voor een betekenisvolle gerechtelijke beroepsmogelijkheid voor een ieder (inclusief burgers van buiten de Verenigde Staten!) wiens/wier gegevens door een Amerikaans federaal agentschap worden bewaard.
Daarbij zouden de EU en de Verenigde Staten moeten opkomen voor sterke encryptie en iedere wet of elk beleid dat de veiligheid van consumenten en internetgebruikers zou ondermijnen moeten verwerpen. Beide partijen zouden het massatoezicht op burgers moeten stoppen en de EU moet garanderen dat grondrechten, zoals privacy, gerespecteerd worden omwille van de politieke urgentie voor indringende surveillancewetten en praktijken om een valse aanname van veiligheid en zekerheid op te wekken.
Dertien voorstellen
Tenslotte stellen de organisaties voor dat de EU en de Verenigde Staten zich zouden moeten binden aan een jaarlijkse top met de volledige deelname van mensenrechtenorganisaties om de voortgang van deze doelen te beoordelen.
Commissaris Jourová verwelkomde de opmerkingen van de mensenrechtenorganisaties. De ondertekenaars waren onder andere de volgende partners van Liberties.eu : De Belgische Liga voor de Mensenrechten, het Bulgaarse Helsinki-comité, het Centrum voor Vredesstudies (Kroatië), de Hongaarse Burgervrijhedenunie, de Italiaanse Coalitie voor Burgervrijheid en Liberty (GB).
Tijdens een toespraak aan het Brooking Institute op 18 november, kort na de aanvallen in Parijs, stelde Commissaris Jourová dat “deze brutale aanvallen een aanval waren op onze vrijheden, op onze levensstijl en onze waarden van verdraagzaamheid en vreedzaam samenleven. Precies deze waarden zullen wij verdedigen. We zullen ons niet laten leiden door angst en we moeten de aanvallers niet onze levens laten ontwrichten. In plaats daarvan zullen we beslist zijn in onze reactie op terreur en haat.”
De dertien voorstellen voor de EU en de Verenigde Staten waarvan wij denken dat ze naar de uitspraak nodig zijn:
- De EU zou een effectieve General Data Protection Regulation in werking moeten stellen vóór het eind van dit jaar;
- De EU zou een herziene Richtlijn voor Databescherming in werking moeten stellen binnen de context van politie en justitie en die voorziet in grotere verantwoording en transparantie voor politie-instanties en meer rechten voor personen.
- De EU zou de massasurveillance door lidstaten moeten stoppen.
- De EU zou de Swift Overeenkomst en de PNR Overeenkomst moeten uitstellen en een Digitale Wet op Rechten moeten nastreven, zoals door de Europese parlementscommissie voor Burgerrechten, Justitie en Binnenlandse Zaken is aanbevolen.
- De EU zou de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie in Digital Rights Ireland moeten bekrachtigen en lidstaten ervan weerhouden om wetten aan te nemen die de grondrechten op privacy en gegevensbescherming schenden.
- De EU zou de effectieve inwerkingstelling van haar gegevensbeschermingswetten moeten verzekeren ten aanzien van bedrijven die in de Verenigde Staten zijn gevestigd en zich op gebruikers in Europa richten.
- De Verenigde Staten zouden een volledig juridische raamwerk in werking moeten stellen voor gegevensbescherming, op basis van de Wet op de Rechten van Consumenten-privacy met gepaste regelgevende en controlerende machten.
- De Verenigde Staten zouden een onafhankelijk agentschap voor gegevensbescherming moeten oprichten.
- De Verenigde Staten zouden de massasurveillance op burgers van buiten de Verenigde Staten onder Sectie 702 van de Patriot Act moeten stopzetten.
- De Verenigde Staten zouden de Privacywet van 1974 moeten bijwerken om in betekenisvolle gerechtelijke beroepsmogelijkheid voor iedereen te voorzien van wie gegevens door een Amerikaans federaal agentschap zijn bewaard.
- De Verenigde Staten zouden het Verdrag op de Privacy van de Raad van Europa (Verdrag 108) moeten ratificeren.
- De Verenigde Staten zouden moeten opkomen voor sterke encryptie en iedere wet die en elk beleid dat de veiligheid van consumenten en internetgebruikers ondermijnt, verwerpen .
- De EU en de Verenigde Staten zouden zich moeten binden aan een jaarlijkse top met de volledige deelname van mensenrechtenorganisaties om de voortgang naar deze doelen te beoordelen.