In Bulgarije werd in 2013 ten aanzien van de mensenrechten op veel gebieden geen vooruitgang geboekt, terwijl er op andere gebieden herhaaldelijke en ernstige schendingen werden geconstateerd. Toch is er ook sprake van verbeteringen. De situatie wordt beschreven in het jaarverslag van de Bulgarian Helsinki Committee (BHC) dat op 1 april 2014 is grepresenteerd tijdens een persconferentie in Sofia.
De ernstigste en meest veelvoorkomende schendingen zijn gerelateerd aan de behandeling van asielzoekers, de vrijheid van meningsuiting, de rechten van kinderen in instellingen, het excessieve gebruik van geweld door rechtshandhavingsinstanties en van speciale opsporingsmethoden.
Zoals ook in voorgaande jaren het geval was, zijn er nog altijd ernstige problemen met het recht op godsdienstvrijheid van moslims, gevangenisomstandigheden, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, discriminatie tegen etnische en seksuele minderheden, vrouwen, gehandicapten en andere kwetsbare groepen.
''In 2013 is het toezicht op nationale veiligheidsdiensten verzwakt terwijl de macht van de staatsveiligheidsdienst is toegenomen. Deze dienst treedt op als een geheime politie. Het jaar wordt ook gekenmerkt door een toegenomen aantal klachten over het onrechtmatige en excessieve gebruik van geweld door de politie'', verklaarde de voorzitter van het BHC Krassimir Kanev.
Ten aanzien van de mensenrechtenkwesties in Bulgarije in 2013 concludeert het BHC het volgende:
-
- Bulgarije heeft flinke steken laten vallen in het waarborgen van het recht op asiel. Minimumstandaarden ten aanzien van sociale bijstand en toelatingsbepalingen werden in lang niet alle gevallen gerespecteerd terwijl er steeds meer toelatingsbeperkingen voor asielzoekers werden ingesteld.
- De bescherming van minderheden tegen racistisch geweld en discriminatie was problematisch. Op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis in het najaar van 2013, droeg de xenofobische retoriek van een aantal rechtse politieke partijen bij aan een vijandelijk en dreigend klimaat voor etnische minderheden, waaronder vluchtelingen en asielzoekers.
- Er hebben zich zorgwekkende veranderingen voorgedaan in het wettelijk kader voor de strijd tegen georganiseerde misdaad. De staatsveiligheidsdienst heeft meer macht gekregen om misdaden te onderzoeken en mensen vast te houden zonder bijbehorende rechterlijke toetsing.
- Het gebruik van speciale onderzoeksmethoden om in het geheim telefoon- en internetcommunicatie af te tappen heeft veel media-aandacht gekregen. Ondanks wetswijzigingen en verklaringen van de regeringspartijen dat er een einde zou komen aan deze praktijken, is er voldoende bewijs om er van uit te gaan dat het tegenovergestelde het geval is.
- Het Europees Hof voor de rechten van de mens kwam niet tot een hoog aantal arresten in zaken tegen Bulgarije (26 in totaal). Het Comité van ministers van de Raad van Europa constateerde dat het aantal arresten dat door de Bulgaarse overheid nog moet worden uitgevoerd, in februari 2014 een recordaantal van 372 heeft bereikt.
- Ook al is het wettelijk kader voor het gebruik van geweld en vuurwapens door het ministerie van Binnenlandse Zaken in 2012 verbeterd, had dit geen waarneembare afname van de gevallen van excessief gebruik van geweld en vuurwapens tot gevolg. Tenminste drie mensen zijn om het leven gekomen door toedoen van rechtshandhavingsinstanties. Daarnaast is het gebruik van geweld op politiebureaus flink toegenomen en is er meermaals onwettig gebruik van geweld gebruikt tegen demonstranten.
- Er zijn geen wijzigingen doorgevoerd om de wetgeving ten aanzien van de plaatsing van kinderen in heropvoedingsinternaten te verbeteren. Het BHC heeft verschillende internaten en alle crisicentra bezocht en constateerde veel willekeurigheid in de plaatsing in deze instellingen.
- Aan het einde van het jaar waren er nog geen stappen ondernomen om de rechten van gehandicapten te waarborgen, noch ten aanzien van de rechtsbevoegdheid, noch ten aanzien van de wet inzake plaatsing van verstandelijk gehandicapten in instellingen.
- Op het gebied van godsdienstvrijheid is geen progressie geboekt. Net als in voorgaande jaren zijn de rechten van gelovigen uit niet-orthodoxe denominaties geschonden. Het gaat hierbij onder meer om het beschadigen van tempels, discriminerende mediaverslaggeving, het gebrek aan vervolging van in het openbaar aanzetten tot religieuze haat, discriminatie, geweld, enz. Een rechtszaak tegen 13 imams die ervan worden beschuldigd anti-democratische ideologie te hebben verkondigd in Pazardzhik, werd voortgezet.
- Op de ranglijst persvrijheid van Reporters Without Borders is Bulgarije maarliefst 12 plaatsen gezakt en staat nu op de 100ste plaats (de laagste positie ooit). Het land heeft hiermee nog altijd de minste persvrijheid in de EU. Er is sprake van zwakke eigendomsstructuren, weinig financiële transparantie, mediaconcentratie, beperkte pluraliteit en verschillende vormen van druk van bovenaf zoals invloed op redactioneel beleid en ernstige zelfcensuur.
-
- Een toegenomen aantal kinderopvanginstellingen werd gesloten. Het zwakste punt van de hervorming van de kinderopvang bleef het voorkomen dat ouders hun kinderen voorgoed achterlaten en het oprichten van diensten die een ondersteunende omgeving creëren voor kinderen en hun familieleden zodat institutionalisering niet nodig is.
—
Het jaarverslag is beschikbaar in het Bulgaars.
De infographic bij het verslag is ook beschikbaar (in het Bulgaars).
-
Het BHC geeft sinds 1993 jaarverslagen uit, ze zijn allemaal terug te vinden.