Democracy & Justice

Vrijheid van vergadering: waarom hebben autoritaire leiders er zo'n hekel aan?

Vrijheid van vergadering is essentieel voor onze democratie. Het zou daarom niet een verrassing moeten zijn dat autoritaire overheden in Europa dit recht op onrechtmatige manieren proberen te beperken.

by Orsolya Reich

In democratische samenlevingen is vrijheid van vreedzame vergadering een van de instrumenten waardoor mensen sociale verandering teweeg kunnen brengen. De vrijheid van vreedzame vergadering is een fundamenteel mensenrecht dat wordt erkend door verschillende belangrijke documenten, waaronder het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Staten hebben negatieve en positieve verplichtingen met betrekking tot vreedzame demonstraties. De negatieve verplichting is dat de staat en de politie zich niet mogen mengen in en geen vreedzame demonstraties mogen verbieden - zelfs geen spontane demonstraties waarover de autoriteiten niet zijn ingelicht. De positieve verplichting is om vreedzame demonstraties te helpen en te beschermen, door het verkeer te coördineren, de openbare orde te handhaven en demonstranten te beschermen tegen degenen die de demonstratie willen verstoren.

Er zijn enkele gerechtvaardigde manieren om beperkingen op openbare vergaderingen te plaatsen. Het kan bijvoorbeeld legitiem zijn om een opzettelijk luide demonstratie in een dichtbevolkt gebied in het holst van de nacht te verbieden, want dit kan het leven van velen onevenredig verstoren. Maar het zou zeker niet legitiem zijn om tijdens een parlementaire sessie een luide demonstratie voor het parlementsgebouw te weigeren.

Onrechtmatige beperkingen in de EU

Helaas leggen een aantal Europese regeringen tegenwoordig onwettige beperkingen op aan de vrijheid van vergadering.

In 2016 drukte de Poolse regering bijvoorbeeld een amendement door op de wet op vergaderingen waarin de voorkeur wordt gegeven aan vergaderingen georganiseerd door staats- en religieuze instellingen. Met dit amendement wordt het recht op tegenbetogingen en spontane manifestaties aanzienlijk beperkt.

In Roemenië legt de wet een aantal beperkingen op aan waar en wanneer openbare vergaderingen kunnen worden gehouden en organisatoren moeten drie dagen vóór de bijeenkomst een schriftelijke vergunning ontvangen door de lokale autoriteiten. Organisaties die kritisch staan ten opzichte van de overheid, ondervinden vaak problemen bij het verkrijgen van die vergunning.

Hongarije, waar de regeringspartij tweederde parlementaire meerderheid heeft, heeft in juli een nieuw recht op vergadering goedgekeurd. De nieuwe wet staat de politie toe om demonstraties te verbieden om uiterst vage en open redenen, bijvoorbeeld door te zeggen dat de demonstratie de "waardigheid van de Hongaarse natie" in gevaar zou brengen.

De samenleving profiteert van het laten plaatsvinden van vreedzame vergaderingen op cruciale manieren. Vrijheid van vergadering is een belangrijk middel waardoor het publiek haar mening kan uiten aan haar leiders en aan andere leden van de samenleving. Het bevordert het publieke debat en diversiteit, en het is ook een juiste - en relatief goedkope - manier om veranderingen in de samenleving te bewerkstelligen.

Laat je stem klinken

En dit is precies waarom autoritaire leiders de vrijheid van vergadering haten. Ze zeggen graag dat ze, aangezien ze de meerderheid van de stemmen hebben gewonnen, de rechtmatige vertegenwoordigers van de mensen zijn, en het enige legitieme kanaal waardoor de wil van de mensen tot uitdrukking komt. Ze zeggen graag dat degenen die het niet eens zijn met hun antidemocratische maatregelen de echte anti-democraten zijn, want echte democratie betekent dat de meerderheid een onbeperkte macht heeft om te beslissen over de regels die de samenleving regelen. Ze doen graag alsof er maar een paar bedrieglijke idioten of verraders tegenover staan.

Wanneer mensen naar buiten gaan en hun stem laten horen, wordt het duidelijk dat er iets erg mis is met de boodschap van een autoritaire leider. En als genoeg mensen erkennen dat die boodschap verkeerd is, zal de autoritaire leider zijn macht verliezen. En dit is precies waarom ze de vrijheid van vergadering haten, en dit is precies waarom ze het proberen te beperken. Laat dit niet gebeuren. Steun de organisaties die vechten voor de vrijheid van vergadering en diegenen helpen die onwettig vervolgd worden voor het uiten van hun mening.

Je kunt de lijst met onze lidorganisaties hier vinden.

Deze week werkt de Hongaarse Civil Liberties Union hard aan het helpen van diegenen wiens rechten zijn geschonden tijdens de "Slavenwet"-demonstraties. Steun ze hier.

Overweeg ook om ons werk te ondersteunen, zodat we onze nationale leden kunnen helpen hun doelen te bereiken.