Het protest, gepland door de Nordic Resistance Movement (NRM), stond voor 30 september en viel samen met de belangrijkste Joodse feestdag van het jaar, Yom Kippur (de Verzoendag), waarbij ongebruikelijk grote aantallen joden rond de centrale delen van de stad zullen zijn en de synagoge zullen bezoeken.
Recht te protesteren 'is niet grenzeloos'
Wij geloven dat de beslissing van de politieautoriteit om het protest toe te staan moet worden gewijzigd om de neo-nazi's op een andere dag en langs een andere route te laten protesteren, zodat ze niet te dicht bij de synagoge van de joodse gemeente en andere centrale locaties marcheren, zoals Drottningtorget, Stora Nygatan of Östra Larmgatan. Vanwege het duidelijke gevaar van geweld en verstoring van de rechtsorde vroegen wij ook dat de tenuitvoerlegging van de bestreden beslissing wordt geschorst.
"De vrijheid om te demonstreren behoort tot onze meest fundamentele rechten, maar het is niet grenzeloos en moet afgewogen worden tegen de rechten en vrijheden van anderen," zegt Robert Hårdh, directeur Civil Rights Defenders.
NRM is een neo-nazi-organisatie met een duidelijke antidemocratische ideologie van geweld. Het is gebaseerd op het geloof in raciale superioriteit en op een rassenhaat specifiek gericht tegen joden, een haat die in de moderne geschiedenis heeft geleid tot vervolging en de holocaust. Om NRM in de buurt van de synagoge te laten marcheren tijdens Yom Kippur is een overtreding van de vrijheid van religie en vrijheid van vergadering van de joodse congregatie. Deze vrijheden worden door de Zweedse staat en internationale verdragen gewaarborgd.
Een gevaar voor mensen hun levens
Er bestond een risico dat het protest zo ontwrichtend kon zijn voor de rechtsorde dat het niet mogelijk is de fysieke veiligheid van de leden van de joodse gemeente te waarborgen. Het protest van de neo-nazi's leidt ook tot groot ongemak voor de leden van de gemeente, waarvan er meerdere persoonlijke ervaringen uit de Holocaust hebben. Bovendien is de protestmars - als aanmoediging voor rassenhaat - een misdaad op zich ten opzichte van het Joodse volk, en de politie is daarom verplicht om het te stoppen.
"Een protestvergunning kan worden ingetrokken en moet geweigerd worden als de bijeenkomst gevaar voor het leven en de gezondheid van mensen kan betekenen. Gezien de achtergrond van hoe de Nordic Resistance Movement optreedt tijdens haar protesten en hun geschiedenis van gewelddadige misdaad, betogen we dat het risico op bedreigingen en geweld erg aanwezig is," zegt Robert Hårdh.
Update: Op 25 september heeft de bestuursrechter in Göteborg aangekondigd dat de demonstratie van NRM een andere, kortere route zal krijgen dan oorspronkelijk gepland was. Dit betekent dat er delen van het hoger beroep van de Civil Rights Defenders gegrond zijn verklaard.
"Het is een succes omdat we nu voorkomen dat neo-nazi's in de directe omgeving van de synagoge marcheren," zegt Robert Hårdh.
Het besluit van de administratieve rechter betekende dat de route aanzienlijk werd verkort en veranderd, weg van de boekenbeurs en de synagoge van Göteborg. De rechtbank wijzigde echter de datum van de demonstratie niet. Daarnaast heeft de rechtbank niet de vraag onderzocht of het protest op zichzelf aanleiding geeft tot racisme.
"We gaan nu met de joodse gemeente zitten en het oordeel analyseren en vervolgens beslissen we over een mogelijk beroep. We moeten ook nog kijken hoe we verder gaan met meer algemene aspecten van de beslissing die onder andere betrekking hebben op de Zweedse wetgeving in relatie met het internationale recht," aldus Hårdh.