‘‘Het lijkt erop dat vandaag de dag, in de 21ste eeuw, 150 jaar na [de geboorte van] Sigmund Freud, het mogelijk is om met een stalen gezicht te beweren dat psychoanalyse geen behandeling is of te beweren dat in Noorwegen alleen psychiaters werken in de geestelijke gezondheidszorg. Psycholoog en universitair docent Robertas Povilaitis beschikt over de exacte cijfers: Noorwegen heeft 20 keer meer psychologen dan Litouwen. Dit sluit prachtig aan bij het gegeven dat Litouwen 20 keer meer uitgeeft aan geneesmiddelen dan aan psychotherapie en daarom slechts vijf procent van de mensen die psychologische hulp nodig heeft, daarvoor in aanmerking komt’’, merkte de voorzitter van de Human Rights Monitoring Institute, Dovilė Šakalienė, op tijdens de eerste internationale conferentie over de geestelijke gezondheid in Litouwen, afgelopen maand.
Internationale conferentie
De conferentie ‘Geestelijke-gezondheidsbeleid in Europa en Litouwen tien jaar na de Helsinki Conferentie: van visies tot resultaten’ werd georganiseerd door ngo’s, het Ministerie van Volksgezondheid, de parlementaire commissie voor volksgezondheid en de faculteit Filosofie van de universiteit van Vilnius. De deelnemers aan de conferentie beoordeelden niet alleen de ontwikkelingen en problemen binnen het Litouwse geestelijke-gezondheidsbeleid, maar namen ook een alternatief plan van ngo’s en onafhankelijke deskundigen ter versterking van de geestelijke gezondheidszorg onder de loep.
Regering en ngo’s gelijke partners
In de openingsrede benadrukte de minister van Volksgezondheid, Rimantė Šalaševičiūtė, dat ngo’s worden gezien als gelijke partners en dat zij daarom verheugd was dat de door ngo’s bedachte alternatieve geestelijk gezondheidsstrategie en zelfmoordpreventiemaatregelen tijdens de conferentie besproken zouden worden. De minister verleende haar goedkeuring aan het merendeel van de voorgestelde maatregelen en moedigde het debat aan om tot de beste oplossingen te komen.
Investeringen noodzakelijk
De Litouwse onafhankelijke deskundigen en ngo’s achter het alternatieve plan hebben berekend dat er gedurende drie jaar ongeveer 25 miljoen euro nodig zal zijn om de eerste veranderingen door te voeren.
Door te investeren in de voorgestelde maatregelen en de reikwijdte van nieuwe diensten jaarlijks te vergroten, zal het mogelijk worden om geleidelijk de afhankelijkheid te verminderen van de huidige diensteninfrastructuur. Die is grotendeels gebaseerd op gesloten instellingen en overmatige medicatie en wordt getypeerd door mensenrechtenschendingen en het irrationele gebruik van financiële middelen.
Samen zorgen voor een doorbraak
De initiatiefnemers van het alternatieve plan hopen dat het debat over het plan burgers, organisaties, politici, patiënten en hun familieleden, specialisten, academici en de media bijeenbrengt en zo een hoognodige doorbraak in de geestelijke gezondheidszorg kan worden bewerkstelligd.