Op 9 april heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) Italië veroordeeld voor het schenden van artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), dat marteling en onmenselijke en vernederende behandeling verbiedt.
Het EHRM deed dit naar aanleiding van een klacht over politiegeweld tegen tientallen anti-globaliseringsdemonstranten en journalisten op een school en over marteling in het detentiecentrum in Bolzaneto. De misstanden vonden plaats in Genua in 2001 ten tijde van de G8-top aldaar.
50.000 handtekeningen
De Associazione Antigone is een petitie gestart om martelen als misdrijf te laten opnemen in het Italiaanse Wetboek van Strafrecht. De petitie is door bijna 50.000 mensen ondertekend en 30.000 handtekeningen werden gezet na de uitspraak van het EHRM.
De rechters in Straatsburg hebben Italië terechtgewezen met name vanwege het gewelddadige politieoptreden en omdat het land geen wet heeft op basis waarvan marteling kan worden bestraft. Het EHRM wees op de structurele aard van dit probleem en heeft Italië opgedragen praktische en juridische stappen te ondernemen zodat degenen die schuldig zijn bevonden aan marteling en andere vormen van mishandeling, worden bestraft.
Marteling strafbaar stellen is al jaren geleden voor het eerst in het Italiaanse parlement besproken, maar werd door flinke tegenstand van sommige (extreemrechtse) politieke partijen nooit doorgevoerd.
Verhit debat
Enkele weken voor de uitspraak van het EHRM werd het onderwerp opnieuw behandeld door de Kamer van Afgevaardigden en bij die gelegenheid op 9 april werd een wet aangenomen die in eerste termijn al was goedgekeurd door de Senaat. Dit is 27 jaar nadat Italië het VN-Verdrag tegen foltering heeft geratificeerd. Aangezien de wetstekst op enkele punten is aangepast, moet de Senaat er zijn definitieve goedkeuring aan verlenen.
Antigone hoopt erop dat de veroordeling van Italië leidt tot een verhit debat in heel het land om bewustwording over het onderwerp te vergroten en om druk uit te oefenen op senatoren om de wet snel en zonder verdere aanpassingen goed te keuren.
Het zou treurig zijn als het pingpongspel tussen de twee Kamers wordt voortgezet. Hierdoor is in het verleden menig wetsvoorstel een stille dood gestorven en werd er nooit iets bereikt.
Onvolmaakt en middelmatig
Antigone is zich ervan bewust dat dit niet de best mogelijke wet is. Zo staat marteling te boek als een ‘veelvoorkomende overtreding’ die iedereen zou kunnen begaan, en niet als een ‘echt’ misdrijf waar alleen overheidsfunctionarissen aansprakelijk voor kunnen worden gesteld.
Maar de tijd van wachten is voorbij. De wet moet worden aangenomen zoals zij is, ook als zij onvolmaakt of van middelmatige kwaliteit is. De goedkeuring van de Kamer van Afgevaardigden is een belangrijke verwezenlijking. Antigone hoopt dat de Senaat snel zijn bijdrage levert en marteling in Italië eindelijk strafbaar stelt.