Neringa Mikalauskienė, schrijver van de sprookjescollectie "Amber Heart," heeft de eerste slag gewonnen - de rechtbank gaat nu herbeoordelen of sprookjes met homoseksuele karakters schadelijk zijn voor minderjarigen of dat ze enkel tolerantie bevorderen voor de LHBT*gemeenschap.
De Hoge Raad in Litouwen vernietigde de uitspraken van de rechtbank in Vilnius en de regionale rechtbank van Vilnius, waardoor de zaak nu opnieuw gaat worden beslecht.
Het doel van censuur
De zaak die uiteindelijk bij de Hoge Raad terecht kwam gaat helemaal terug naar het begin van 2014 toen de uitgever van "Amber Heart," de Litouwse Universiteit voor Pedagogische Wetenschappen, alle publicaties stopzette en publiekelijk de verzameling sprookjes als "eenzijdige homoseksuele propaganda" neerzette.
In een daaropvolgend opiniestuk concludeerde het Bureau van de Inspecteur van de Journalistieke Beroepsethiek dat de sprookjes schadelijk waren voor kinderen tot de leeftijd van 14 en een ander begrip van wat een gezin is volgens de Grondwet van Litouwen bevorderde.
Nadat Mikalauskienė (die onder het pseudoniem Neringa Dangvydė schrijft) haar zaak indiende bij de rechtbank, kondigde de Litouwse Universiteit voor Pedagogische Wetenschappen aan dat het geen verplichting had om boeken uit te geven die het zelf had gepubliceerd, ook al had het Ministerie van Cultuur een subsidie had toegekend voor de publicatie. De Universiteit liet zich uiteindelijk vermurwen en hervatte productie, maar gaf het boek een "N-14" (14 jaar en ouder) rating.
Mikalauskienė heeft gezegd dat de rating belediging is voor haar als een specialist in kinderliteratuur en onderstreept dat informatie over homoseksualiteit als schadelijk kan worden geacht.
Rechtbanken: geen discriminatie
De Hoge Raad heeft gezegd dat het de taak was van de rechtbanken om vast te stellen of "Amber Heart" minderjarigen zou kunnen schaden of dat het alleen tolerantie voor een andere seksuele oriëntatie bevordert.
De meervoudige kamer merkte op dat de weigering van de rechtbanken om de zaak van Mikalauskienė (het stilleggen van productie vanwege discriminatie op basis van seksuele voorkeur) te onderzoeken onredelijk was.
De Hoge Raad vond het ook twijfelachtig dat de lagere rechters niet zelf de inhoud van het boek hadden onderzocht en zich enkel beriepen op de opinie van het Bureau van de Inspecteur van de Journalistieke Beroepsethiek. Ook het feit dat de rechters niet hadden nagekeken of deze opinie wel redelijk was en of een dergelijke beperking proportioneel was ten opzichte van minderjarigen, vond de Raad hinderlijk. Volgens de Hoge Raad was de bewijslast van discriminatie op onredelijke wijze naar de schrijver verschoven.
Een nieuw proces
"Mijn boek bevat zowel gelukkige heteroseksuele en gelukkige homoseksuele gezinnen. Daarom gaat het meer over het bevorderen van tolerantie voor verschillende seksuele voorkeuren en het laten zien dat verantwoordelijkheid, wederzijds respect en loyaliteit waarden zijn die ieder deelt," zei Mikalauskienė toen het besluit publiek werd gemaakt.
"Wanneer het Hof de zaak opnieuw onderzoekt, zal het uitwijzen of er gronden zijn voor het beperken van de publicatie van "Amber Heart," of beperkingen door de uitgever proportioneel waren en of de uitgever, door het stillegen van de publicatie, discrimineerde tegen de auteur," zegt advocaat Akvilė Bužinskaitė, die de zaak samen met advocaten van NGOs voorbereidt.
De zaak zal nu teruggaan naar de rechtbank, waar het uiteindelijke lot van het boek zal worden bepaald.