Campagne voor daglicht in de EU-Cuba onderhandelingen - Teken de petitie!

Een nieuwe politieke dynamiek is in de maak tussen de EU en Cuba, maar jouw recht op informatie wordt genegeerd aan de onderhandelingstafel. Deel de campagne van Civil Rights Defenders en eis meer transparantie bij elke stap.

by Civil Rights Defenders
De EU en Zweden mijden transparantie in de onderhandelingen over een nieuw Politieke Dialoog en Samenwerkingsverdrag met Cuba. Europese burgers kunnen niet de eisen van de Unie ten opzichte van Cuba beïnvloeden met betrekking tot mensenrechten en democratie.
De documenten zullen pas worden vrijgegeven wanneer de Europese Commissie de overeenkomst aanneemt, hetgeen gepland staat voor eind september. Dit vermeldde een email van de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO), eerder deze maand.


Zweden en EU hebben 'geen ruggegraat'

Dit betekent dat noch Cubaanse, noch Europese burgers de mogelijkheid zullen hebben om zich te mengen in de Unie's eisen aan Cuba met betrekking tot mensenrechten en democratie. Zowel Zweden als de EU hebben gesteld dat de reden voor gelimiteerde transparantie is dat openbaring van documenten problemen zou kunnen geven voor het opbouwen van betrekkingen met Cuba.

"Europe en Zweden hebben geen ruggegraat, omdat zij hun principes opzij zetten voor de Cubaanse overheid - dit maakt het onmogelijk voor Cubaanse en Europese burgers om deel te nemen in het debat over welke principes van toepassing zouden moeten zijn op de betrekkingen tussen de EU en Cuba," zegt Erik Jennische, programmadirecteur Latijns Amerika bij Civil Rights Defenders (CRD).

Sinds april 2014 onderhandelen de EU en Cuba over een overeenkomst die onder andere politieke dialoog, ontwikkelingssamenwerking en handel omvat. De overeenkomst zal uiteindelijk het Gemeenschappelijk Standpunt van de EU over Cuba vervangen, wat werd aangenomen in 1996 en een verbetering van mensenrechten als voorwaarde stelt voor nauwere samenwerking met de EU.

Desalniettemin zijn er geen echte verbeteringen in de burgerrechten en politieke rechten in Cuba sinds 1996. Als de EU nu een aanbod doet met zowel samenwerkingsgelden en handelsbevordering, zonder hierbij veranderingen in Cuba als voorwaarde te stellen, zal de EU duidelijk haar principes in de steek laten.

'Historische' ondertekening in Havana

Om deze reden heeft Civil Rights Defenders, samen met enkele andere Cubaanse mensenrechtenorganisaties, het onderhandelingsproces vanaf het begin gevolgd. Zo willen ze ervoor zorgen dat Cubaanse en Europese burgers inzicht krijgen in het proces en dat de EU hardere eisen stelt aan Cuba.

Waar de organisaties de EU om vragen is uiteengezet in een brief aan de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, Federica Mogherini, die voorzitter is van de EDEO. De EDEO stelt in een verklaring dat de overeenkomst "respect voor mensenrechten en het bevorderen van een democratie als centrale elementen" zal bevatten.

In maart 2016 zijn de onderhandelingen afgerond en hebben twee delegaties vervolgens een overeenkomst ondertekend. Het ondertekenen vond plaats in Havana, onder het toeziend oog van Mogherini. Zij zei vervolgens dat het een "historische dag was voor de bilaterale verhoudingen."

Lees hier meer over de verhoudingen:

Document: publiek, maar vertrouwelijk

Civil Rights Defenders heeft geprobeerd toegang te krijgen tot het ondertekende document om te zien hoe onderdelen over mensenrechten en democratie precies zijn verwoord in de overeenkomst. Zowel de Zweedse overheid als de EDEO heeft geweigerd het vrij te geven.

Het Zweedse Ministerie voor Buitenlandse Zaken heeft eerst uitgelegd dat er een publiek document was dat correspondeerde met het document waar Civil Rights Defenders om vroeg, maar dat het vertrouwelijk was en openbaarmaking de verhoudingen tussen Zweden en andere staten zou kunnen schaden.

Nadat Civil Rights Defenders in beroep ging tegen het besluit, antwoordde de overheid dat de overeenkomst van de EU met Cuba "noch ondertekend is, noch is afgerond" en dat partijen nog steeds naar een concept overeenkomst kijken.

In een reactie op de vraag van Civil Rights Defenders om bepaalde gedeelten van het document te mogen analyseren heeft de EDEO verklaard dat het vrijgeven van het document "het institutionele besluitvormingsproces zou ondermijnen" en "de betrekkingen tussen de EU en Cuba schade zou berokkenen."

Desalniettemin is het feit dat de overeenkomst nog niet is afgerond geen reden om het document dat is ondertekend in Havana te beschouwen als een concept overeenkomst. Het ondertekenen van een document maakt het publiek.

De ombudsman is het met CRD eens

Civil Rights Defenders hebben daarom het besluit aan de ombudsman van de EU voorgelegd, die snel een onderzoek begon, bevestigend dat "de EDEO ten onrechte heeft besloten om het document niet vrij te geven" en "het document zou moeten vrijgeven." Desondanks heeft de EDEO de ombudsman geantwoord dat het document niet zou worden vrijgegeven tot het is aangenomen door de Commissie, wat plaats zou moeten vinden in september 2016.

De tegenzin van de EU en Zweden om het document vrij te geven betekent dat de EU een overeenkomst met Cuba zal aangaan (waarbij het beleid dat de afgelopen 20 jaar is gevoerd fundamenteel wordt gewijzigd) zonder daarbij Cubaanse of Europese burgers de mogelijkheid te geven de overeenkomst te bespreken. Dit schendt zowel het Zweedse als Europese beginsel van transparantie.

Door het document niet te publiceren, terwijl het werd getekend in een publieke omgeving, zijn Artikelen 10 en 11 van het Verdrag betreffende de Europese Unie geschonden, waarin staat dat besluitvorming zo dicht mogelijk bij burgers moet plaatsvinden, zodat hun meningen gehoord kunnen worden.

Daarbij claimt de Commissie in haar eigen transparantieportal dat burgers het recht hebben om te weten hoe EU instellingen zich voorbereiden op besluiten en welke documenten geproduceerd worden in het proces en het recht hebben "toegang tot informatie" te hebben.

Lees meer over het process in de Diario de Cuba:

El Servicio de Acción Exterior de la UE rechaza divulgar el acuerdo con La Habana hasta que sea aprobado por la Comisión Europea
Ombudsman van de EU onderzoekt weigering openbaren overeenkomst met Havana
Ombudsman de la UE investigará la negativa a divulgar el acuerdo con La Habana
EU weigert overeenkomst met Havana vrij te geven omdat het de dialoog met het regime zou kunnen "ondermijnen"