Tech & Rights

Ένα Σκληρό Καλωσόρισμα: Ταξίδι της Open Migration στο Κέντρο Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών στη Λέσβο

Το Κέντρο Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών του χωριού της Μόριας, μία πρώην στρατιωτική βάση, έχει χωρητικότητα 400 ατόμων, αλλά δέχεται περίπου 2.000 πρόσφυγες που φθάνουν εκεί κάθε μέρα.

by Marìka Surace

Τι συμβαίνει στη Λέσβο; Τα "hotspots" συνιστούν πραγματικά μία λύση; Για να βρει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, η Open Migration ταξίδεψε στην Ελλάδα για να επισκεφθεί το Κέντρο Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών του Μοριά.

Η Open Migration πηγαίνει στη Λέσβο

Η Open Migration δεν είναι απλά μία ιστοσελίδα, είναι μια πλατφόρμα που δίνει δεδομένα, πληροφορίες και διαφορετικές απόψεις σχετικά με το φαινόμενο της μετανάστευσης. Ο στόχος είναι η παροχή αριθμών, infographics, και ιδεών, αφαιρώντας παράλληλα τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα γύρω από τις ιστορίες που κοινοποιούμε.

Και, ξεκινώντας από την ιδέα ότι η μετανάστευση είναι μία διαδρομή, ένα ταξίδι μέσα από διαφορετικά ζητήματα, λόγους και δικαιώματα, αποφασίσαμε να ταξιδέψουμε και εμείς οι ίδιοι: πήγαμε στη Λέσβο, ένα ελληνικό νησί που, κατά τους τελευταίους μήνες, έχει να αντιμετωπίσει την αύξηση της ροής των ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, τη βία και τις διώξεις που έχουν καταλάβει τις χώρες καταγωγής τους. Μετανάστες, άτομα που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας και που ονειρεύονται μια νέα ζωή στην Ευρώπη.

Ένα σκάφος της Τουρκικής Ακτοφυλακής ρυμουλκεί τους πρόσφυγες στα τουρκικά χωρικά ύδατα, μετά από μια αποτυχημένη διέλευση στο ελληνικό νησί της Λέσβου. (REUTERS / Umit Bektas / Αρχεία)

Στη Λέσβο, είδαμε ανθρώπους που αγωνίζονται να φτάσουν στις ευρωπαϊκές ακτές, να τολμούν να δοκιμάσουν τη διέλευση μέσω ενός πλοιαρίου που μπορεί να χαρακτηριστεί ως μη αξιόπλοο. Μόλις φτάσουν στην Ελλάδα - εκείνοι που είναι ασφαλείς και υγιείς - θα ξεκινήσουν ένα νέο, διαφορετικό ταξίδι, αρχίζοντας με μια ενδιάμεση στάση στα hotspots, κέντρα υποδοχής που διοικούνται από την Ε.Ε. και τα οποία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των κρατών μελών της όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, με στόχο τον προσδιορισμό και τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων.

Μέσα στο κέντρο

Πώς όμως λειτουργούν οι εν λόγω δομές; Με ποιον τρόπο ενημερώνονται οι μετανάστες και οι πρόσφυγες για τα δικαιώματά τους και πώς γίνεται σεβαστή η παροχή νομικής προστασίας και αρωγής; Καταφέραμε να μπούμε σε ένα από τα σημαντικότερα hotspots στην Ευρώπη, το Κέντρο Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών της Μόριας.

Μόλις 5 χιλιόμετρα από τη Μυτιλήνη, την πιο σημαντική πόλη του νησιού, η οποία εποπτεύεται από την ελληνική αστυνομία και πράκτορες της Frontex, το Κέντρο της Μόριας είναι κάθε άλλο από ένα φιλόξενο μέρος.

Μία πρώην στρατιωτική βάση, η οποία χωρίστηκε σε δύο διαφορετικά μέρη (σε εκείνο όπου υπάρχουν αραβόφωνοι και σε αυτό που δεν υπάρχουν αραβόφωνοι), το χωριό της Μόριας έχει χωρητικότητα 400 ατόμων, αλλά, κατά τους τελευταίους μήνες, λαμβάνουν περίπου 2.000 πρόσφυγες την ημέρα.

Με το που φθάσουν στις παραλίες, λαμβάνουν βοήθεια, τρόφιμα και ζεστά ρούχα, και αμέσως σχηματίζουν μεγάλες ουρές, προκειμένου να καταγραφούν. Είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουν, και είναι φρικτό το γεγονός ότι κάποιες από τις ουρές μπορεί να διαρκέσουν για 24 ώρες, χωρίς κάποιο διάλειμμα.

Πρόσφυγες και μετανάστες στο Κέντρο Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών. (REUTERS / Άλκης Κωνσταντινίδης)

Η υγιεινή είναι απολύτως ανεπαρκής, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους μένουν έξω, κάθονται στο έδαφος, και απλώς υπάρχουν αυτοσχέδιες σκηνές για οικογένειες. Αν χάσουν τη θέση τους στην ουρά, θα πρέπει να πάνε στο τέλος της ουράς, επομένως δεν θα καταφέρουν να κάνουν βήμα. Η καταγραφή συχνά διακόπτεται, καθώς οι αρχές του στρατοπέδου αγωνίζονται και οι ίδιες για να ανταπεξέλθουν σε αυτήν την κρίση.

Απελπισία

Κάποιοι άνδρες που βρίσκονταν στην αρχή της ουράς όταν επισκέφθηκα το χωριό της Μόριας ήταν εκεί για 11 ώρες. Ήταν εξαντλημένοι, αλλά περίμεναν, γιατί οτιδήποτε άλλο είναι καλύτερο από το να κάθεσαι έξω, στο βουνό ή τη θάλασσα, με κίνδυνο για τη ζωή τους.

Ξέρουν ότι, αν έχουν χαρτιά και καταγραφούν, θα τους δοθεί η άδεια για τη διέλευση από την Αθήνα. Από εκεί, θα προσπαθήσουν να φτάσουν στα σύνορα των Σκοπίων, και στη συνέχεια θα ταξιδέψουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Στις παραλίες, στα φουσκωτά, μπορεί κάποιος να δει την ελπίδα τους. Στο Κέντρο Καταγραφής αυτό που κάποιος παρατηρεί είναι απλά η κούραση, η απελπισία, και η αίσθηση αβεβαιότητας.

Η Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η Save the Children, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα και άλλες οργανώσεις προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό το ποσό των ανθρώπων και τις ανάγκες τους. Αλλά το έργο αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.

«Καλώς ήλθατε στην Ευρώπη»

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε., δήλωσαν ότι τα hotspots ήταν μια καλή λύση για τους μετανάστες και τις ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά σχεδιασμένα hotspots θα αποτελέσουν το κλειδί για το έργο της μετεγκατάστασης των προσφύγων από τις εμπόλεμες ζώνες και για το φιλτράρισμα εκείνων των ανθρώπων που έχουν διασχίσει τη Μεσόγειο, αναζητώντας καλύτερες οικονομικές συνθήκες. Η ευρωπαϊκή "προσέγγιση των hotspots" θα διευκολύνει επίσης την επιστροφή των "παράνομων μεταναστών".

Αλλά δεν είμαστε σίγουροι ότι αυτό μπορεί πραγματικά να είναι μια λύση, λαμβάνοντας υπόψη την πλήρη έλλειψη υποστήριξης που λαμβάνουν οι άνθρωποι εκεί, πέρα από τα τρόφιμα και τα χαρτιά.

Εδώ είναι ένα βίντεο (πραγματοποιήθηκε με μια κρυφή κάμερα από τη Federica Maneli) με το Κέντρο Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών στη Μόρια, όπως είναι σήμερα, το Φεβρουάριο του 2016.

Με το που δείτε το βίντεο, πιθανόν να μη δώσετε στην τρέχουσα κατάσταση των τίτλο "Καλώς ήλθατε στην Ευρώπη."

Διαβάστε ολόκληρο το ρεπορτάζ της Open Migration εδώ.