Στην πιλοτική απόφασή του, Neshkov και άλλοι κατά Βουλγαρίας (27 Ιανουαρίου, 2015), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) διεπίστωσε σοβαρές παραβιάσεις και διαρθρωτικά προβλήματα που επηρεάζουν το σύνολο του σωφρονιστικού συστήματος στη Βουλγαρία.
Ως αποτέλεσμα, το Δικαστήριο όρισε προθεσμία 18 μηνών, κατά την οποία οι βουλγαρικές αρχές οφείλουν να εφαρμόσουν ολοκληρωμένα μέτρα. Η εφαρμογή των μέτρων θα παρακολουθείται από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αυτή είναι η τρίτη συνεχόμενη πιλοτική απόφαση κατά της Βουλγαρίας και η τρίτη απόφαση στην πράξη του δικαστηρίου που σχετίζεται με κακές συνθήκες σε χώρους στέρησης της ελευθερίας.
Βία μεταξύ κρατουμένων
Καθώς η περίοδος των 18 μηνών φτάνει τώρα στο τέλος της, η Βουλγαρική Επιτροπή του Ελσίνκι (BHC), ως μία οργάνωση με μεγάλη εμπειρία στην παρακολούθηση των συνθηκών που επικρατούν στις φυλακές της χώρας, έχει συντάξει μια έκθεση που περιγράφει την κατάσταση και την πρόοδο που έχει μέχρι στιγμής σημειωθεί κατά την εκτέλεση των βασικών συστάσεων του ΕΔΔΑ.
Τα πορίσματα της έκθεσης δείχνουν ότι ελάχιστα - έως τίποτα - έχουν γίνει όσον αφορά τα μακροχρόνια προβλήματα.
Το καλοκαίρι του 2016, ερευνητές της BHC επισκέφθηκαν τις φυλακές και τις εγκαταστάσεις των φυλακών σε οκτώ διαφορετικές πόλεις. Ο στόχος ήταν να παρακολουθήσουν ποια μέτρα έχουν ληφθεί για την καταχώρηση και την διερεύνηση των υποθέσεων βίας μεταξύ κρατουμένων, καθώς και για την παρακολούθηση των συνθηκών διαβίωσης - συμπεριλαμβανομένων των κοινόχρηστων χώρων, της πρόσβασης σε τροφή, νερό, συνθήκες υγιεινής, ιατρικές υπηρεσίες και σε άλλα.
Η βία κατά των κρατουμένων και η αδυναμία του Κράτους να ασχοληθεί με το θέμα εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα. Η ιατρική εξέταση των κρατουμένων δεν είναι ακόμη εμπιστευτική και αποτελείται απλώς από μια συνέντευξη, χωρίς την κατάλληλη ιατρική εξέταση. Είναι σπάνιο γεγονός τα θύματα να έχουν πρόσβαση στα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης. Οι γιατροί εξακολουθούν να μην κοινοποιούν στην εισαγγελία τις περιπτώσεις κακοποίησης των κρατουμένων από το προσωπικό της φυλακής. Ένας από τους κύριους λόγους για την ακραία βία είναι ο υπερπληθυσμός των φυλακών.
Ανθυγιεινές συνθήκες
Οι υλικές συνθήκες στις εγκαταστάσεις του σωφρονιστικού συστήματος εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από μια συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση φθοράς. Η παρουσία ενός τρίτου επιπέδου στις κουκέτες σε ορισμένα κελιά και η έλλειψη επαρκούς ελεύθερης κυκλοφορίας θορύβησε τους ερευνητές. Στα μισά από τα ιδρύματα που επισκέφθηκαν, τα σεντόνια και τα κρεβάτια ήταν σε κακή κατάσταση και το φυσικό φως στα κελιά ήταν ανεπαρκές για την ανάγνωση.
Υπάρχουν ορισμένα σημαντικά προβλήματα από την άποψη της υγιεινής: έντομα και τρωκτικά βρέθηκαν σε πολλά μέρη· εγκαταστάσεις υγιεινής σε κακή κατάσταση και ανεπαρκής σχεδιασμός ή τελείως απών (ο οποίος απαιτεί τη χρήση των κουβάδων το βράδυ)· υπάρχουν ανεπαρκή μέσα για τη διατήρηση της προσωπικής υγιεινής· υπάρχει έλλειψη ζεστού νερού στο μπάνιο και δεν υπάρχει η ιδιωτικότητα κατά τη διάρκεια του μπάνιου· και σε ορισμένα σημεία το μπάνιο χρησιμοποιείται από 40-50 άτομα ταυτόχρονα.