Tech & Rights

Διάλογος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Ολλανδία: Λύσεις για τον Εθνοτικό Χαρακτηρισμό

Ολλανδία: Αστυνομικοί, πολιτικοί και εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό παρουσίασαν παραδείγματα αποτελεσματικής καταπολέμησης του εθνοτικού χαρακτηρισμού, με ευρεία υποστήριξη για την εφαρμογή των εντύπων καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων.

by PILP
(Image: Bas Bogers - Flickr/CC content)

Στην Ολλανδία, οι εθνοτικές μειονότητες υπόκεινται πιο συχνά σε αστυνομικούς ελέγχους από ό,τι οι λευκοί Ολλανδοί πολίτες. Αυτή η κατάσταση αποτελεί μια μορφή διακρίσεων και παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αυτό μπορεί να αυξήσει τη ριζοσπαστικοποίηση.

Ο τρίτος διάλογος για τα ανθρώπινα δικαιώματα πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιανουαρίου στην ολλανδική Βουλή των Αντιπροσώπων, με θέμα τις πρακτικές εθνοτικού χαρακτηρισμού. Ο Paul van Musscher, ο αρχηγός της αστυνομίας στη Χάγη, αναγνώρισε κατά τη διάρκεια του διαλόγου, πως ο εθνοτικός χαρακτηρισμός είναι ένα πρόβλημα στην Ολλανδία και μπορεί να συμβάλλει στη ριζοσπαστικοποίηση.

Φόρμες καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων

Αστυνομικοί, πολιτικοί και εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό παρουσίασαν παραδείγματα αποτελεσματικής καταπολέμησης του εθνοτικού χαρακτηρισμού. Μια πρόταση που έχει αποδείξει την αξία της σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές είναι η φόρμα καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων, ένα έγγραφο τύπου απόδειξης ή αρχείο όπου να αναγράφεται λεπτομερώς η συναλλαγή μεταξύ της αστυνομίας και του προσώπου ή των προσώπων που σταμάτησε για έλεγχο.

Στην Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και άλλες χώρες, οι φόρμες αυτές λειτούργησαν αποτελεσματικά στην καταπολέμηση των εθνοτικών χαρακτηρισμών και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της αστυνομίας.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι Συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο συνέβαλαν και εκείνοι στον τομέα της καταπολέμησης του εθνοτικού χαρακτηρισμού. Μέλη του Κοινοβουλίου συζήτησαν με τον εμπειρογνώμονα για τη συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική.

'Ένα πρόβλημα στα μπλε'

Στο Διάλογο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο Δρ. Sinan Çankaya του Πανεπιστημίου του Vrije έδειξε ότι ο εθνοτικός χαρακτηρισμός δεν είναι αποτελεσματικός. Η αστυνομία οφείλει να σταματάει τους ανθρώπους βάσει της συμπεριφοράς και της εύλογης υποψίας, και όχι βάσει της εμφάνισης και των προκαταλήψεων.

Η έρευνά του έδειξε ότι όταν οι ήδη περιορισμένοι πόροι της αστυνομίας χρησιμοποιούνται για τον εθνοτικό χαρακτηρισμό και δεν χρησιμοποιούνται για να βρεθούν οι δράστες, τα χρήματα των φορολογουμένων δαπανώνται με λάθος τρόπο. Οι εθνοτικοί χαρακτηρισμοί - και η έλλειψη εξήγησης από τους αστυνομικούς κατά τη διάρκεια ενός επιτόπιου ελέγχου - οδηγούν σε μια διαταραγμένη σχέση μεταξύ της αστυνομίας και των εθνοτικά μειονοτικών ομάδων.

Οι προσπάθειες διαφοροποίησης της αστυνομίας της Ολλανδίας απέτυχαν. (Εικόνα: copsadmirer - Flickr/CC)

Είτε πρόκειται για ένα πραγματικό γεγονός είτε για πλαστό, πραγματικότητα ή φαντασία, η επίπτωση του εθνοτικού χαρακτηρισμού είναι τεράστια. Η ολλανδική αστυνομία είναι πολύ θαρραλέα ώστε να αναγνωρίσει ότι υπάρχει πρόβλημα. Παράλληλα, τα σήματα που δίνονται από την κοινωνία έχουν γίνει τόσο άμεσα και έντονα που η αστυνομία δεν έχει κάποια άλλη επιλογή από το να δράσει. Η πρακτική του εθνοτικού χαρακτηρισμού δεν αποτελεί εγγύηση για την επιτυχία.

Οι μηχανισμοί και η κουλτούρα που υφίστανται εντός των αστυνομικών δυνάμεων εντείνει το πρόβλημα του εθνοτικού χαρακτηρισμού. Ο ρατσισμός είναι ολοφάνερος, αλλά και ακούσιος ή ασυνείδητος.

Από τη δεκαετία του εβδομήντα του περασμένου αιώνα, η αστυνομία είχε καταβάλει προσπάθειες για την αύξηση της διαφορετικότητας εντός του σώματος, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, πολλοί αστυνομικοί τουρκικής ή μαροκινής προέλευσης παραιτούνται από τη δουλειά αυτή πάρα πολύ σύντομα και απογοητευμένοι.

Εθνοτικός χαρακτηρισμός & ριζοσπαστικοποίηση

Ο Paul van Musscher αναγνώρισε, κατά τη διάρκεια του διαλόγου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ότι ο εθνοτικός χαρακτηρισμός είναι ένα πρόβλημα στην Ολλανδία και ότι οι υποθέσεις και τα συναισθήματα του εθνοτικού χαρακτηρισμού μπορούν να συμβάλλουν στη ριζοσπαστικοποίηση.

Ακριβώς όπως και οποιοσδήποτε άλλος μέσα σε μία κοινωνία, η αστυνομία έχει τις δικές της προκαταλήψεις. Κάποιος πρέπει να είναι σε θέση να το σκέφτεται και να συζητά για αυτό ελεύθερα.

Ο Van Musscher επεσήμανε ότι η αστυνομία θέλει να είναι παρούσα για τον καθένα, για την αντιμετώπιση του ρατσισμού εντός του σώματος της αστυνομίας και από τις αστυνομικές δυνάμεις, και είναι πρόθυμη να εξετάσει όλα τα μέτρα που μπορούν να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις από την αστυνομία. Τα κύρια εργαλεία για να έλθει η αλλαγή είναι η εκπαίδευση των υφιστάμενων και νέων υπαλλήλων και η πρόσληψη και επιλογή εθνοτικών μειονοτήτων.

Έπειτα από σχετική ερώτηση, ο Van Musscher δεν αποκλείει τη χρήση των εντύπων καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων πια, αλλά παραμένει επιφυλακτικός σχετικά με την πρακτική της "κατονομασίας και της διαπόμπευσης".

Εάν, ωστόσο, υπάρχουν αστυνομικοί οι οποίοι εσκεμμένα προβαίνουν σε διακρίσεις, θα πρέπει να απομακρύνονται από το σώμα. Τα κακόγουστα αστεία είναι μέρος μιας κακής νοοτροπίας εντός του χώρου εργασίας· η αστυνομία το αναγνωρίζει αυτό και προσπαθεί να βγάλει το εν λόγω πρόβλημα προς τα έξω και να το αλλάξει.

Οι πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν δράση

Ο Sir Simon Hughes, ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου, προσπαθεί να φανταστεί το πώς είναι να σταματήσει κάποιος μόνο και μόνο από την εμφάνισή σου. Η απογραφή του 2011 δείχνει ότι το 13% του βρετανικού πληθυσμού χαρακτηρίζεται ως "μη-λευκός".

Ο Sir Simon Hughes είναι υπέρμαχος των εντύπων καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων, ως μέσο για τη μείωση του εθνοτικού χαρακτηρισμού.  (Εικόνα: Rising Global Peace Forum - Flickr/CC)

Ο Hughes μιλά για τις εμπειρίες του και τα μέτρα που έλαβε ως Υπουργός και ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της εκλογική περιφέρεια στο Λονδίνο. Παραθέτει το τί μπορούν να κάνουν οι πολιτικοί και αναφέρει μια σειρά από μέτρα που αποδείχθηκαν αποτελεσματικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένης της κάμερας σώματος. Επίσης, άλλη μία πρόταση ήταν οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες που έρχονται σε επαφή με την αστυνομία, αλλά πάνω απ 'όλα υποστήριξε τις φόρμες καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων - "φόρμες στάσης".

Οι εν λόγω φόρμες αναγκάζουν τους αστυνομικούς να δώσουν κάποια εξήγηση. Ο αστυνομικός δεν αναμένεται να πει γιατί αυτός ή αυτή σταματάει κάποιον, αλλά πρέπει, επίσης, να κοινοποιήσει και την εξήγηση της ενέργειας αυτής. Έτσι, η πρακτική αυτή βοηθάει στην καταπολέμηση του εθνοτικού χαρακτηρισμού και, επιπλέον, συμβάλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της οργάνωσης της αστυνομίας.

Ο Hughes αναφέρει ότι οι εθνοτικοί χαρακτηρισμοί δεν αφορά μόνο τις μεγάλες πόλεις, αλλά και τις περιοχές εκτός των αστικών κέντρων. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι μόνο οι Εργατικοί, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι-Δημοκράτες που έχουν αναλάβει δράση στον τομέα της καταπολέμησης του εθνοτικού χαρακτηρισμού, αλλά - κυρίως - οι Βρετανοί Συντηρητικοί, οι οποίοι έχουν εργαστεί σκληρά για να αντιμετωπίσουν αυτή την κατασπατάληση των οικονομικών πόρων, μέσω της καταπολέμησης της πρακτικής του εθνοτικού χαρακτηρισμού και της εισαγωγής των εντύπων καταγραφής των επιτόπιων ελέγχων.

Οι "φόρμες στάσης" είναι αποτελεσματικές

Ο αστυνομικός David Martin-Abanades από την Ισπανία συμβάλλει ενεργά στον διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δείχνοντας πώς οι εν λόγω φόρμες έχουν καταστήσει το έργο της αστυνομίας πιο αποτελεσματικό και πιο δίκαιο.

Ο δυσανάλογος έλεγχος των εθνοτικών μειονοτήτων έχει μειωθεί. Την ίδια στιγμή, ο συνολικός αριθμός των ελέγχων μειώθηκε και ο αριθμός των ελέγχων που ακολουθείται από μια σύλληψη αυξήθηκε.

Η αστυνομία της Ισπανίας λέει πως οι "φόρμες στάσης" προσδίδουν νομιμότητα στις συλλήψεις και δεν απαιτούν πολύ χρόνο για να συμπληρωθούν. (Εικόνα: Adolfo Lujan - Flickr / CC)


Το "επιχείρημα περί γραφειοκρατίας" είναι άκυρο, σύμφωνα με τον Martin-Abanades. Η συμπλήρωση της εν λόγω φόρμας απαιτεί λίγο χρόνο και, στο τέλος, οδηγεί σε ακόμα πιο ορατή εξοικονόμηση χρόνου.

Αρχικά, οι αστυνομικοί της Ισπανίας ήταν επιφυλακτικοί, αλλά το ρεύμα έχει γυρίσει και είναι εξαιρετικά θετικό τώρα. Ο αστυνομικό αισθάνεται περισσότερη νομιμότητα κατά τη διάρκεια μίας σύλληψης. Επιπλέον, τα δεδομένα των εντύπων αυτών προσφέρουν σημαντικές γνώσεις, σχετικά με τα κίνητρα για τα οποία σταμάτησαν τους ανθρώπους. Έντονα είναι, επίσης, και τα στοιχεία της διαφάνειας και της λογοδοσίας.

Ο Διάλογος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Ο Διάλογος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι μια πρωτοβουλία, μεταξύ άλλων, της Cordaid, του Ολλανδικού Τμήματος της Διεθνούς Επιτροπής Νομικών (NJCM), του Κέντρου Μελέτης & Πληροφόρησης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Dietz, της Droge & Van Loo. Ο Διάλογος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα πραγματοποιείται δύο φορές το χρόνο και παρέχει στους εθνικούς και διεθνείς εμπειρογνώμονες του τομέα την ευκαιρία να επισημάνουν ένα θέμα που αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά από αυτό, υπάρχει μια ανταλλαγή σκέψεων μεταξύ των μελών του Κοινοβουλίου και εκείνων που καλούνται να συμμετάσχουν.

Ο σκοπός του Διαλόγου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι να καταστήσει το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ένα αναπόσπαστο μέρος της διαμόρφωσης των σκέψεων και των απόψεων στην ολλανδική Βουλή των Αντιπροσώπων.